De Danse Macabre was van oorsprong een gedicht, dat door componist Camille Saint-Saëns is omgezet tot muziek. De zang is uiteindelijk vervangen door de iconische vioolklanken zoals we die kennen uit het Spookslot, de Efteling-attractie die na 44 jaren haar deuren sloot. Op dezelfde plek ontstond het Huyverwoud, een uniek themagebied met twee horecalocaties, een sinistere souvenirwinkel, bijpassend entertainment en de nieuwe Efteling-attractie: Danse Macabre.

Het is op 24 januari precies 150 jaar geleden dat het muziekstuk de Danse Macabre voor het eerst ter wereld gespeeld werd. Een mooi moment voor de release van het nieuwe Efteling-muziekalbum Danse Macabre! Het album bestaat uit zes nummers en duurt in totaal ruim 25 minuten. Op het album, gecomponeerd door René Merkelbach, beluister je naast de muziek voor de hoofdshow van de attractie ook het monnikengezang. Bovendien hoor je de drie muziekstukken die speciaal gecomponeerd zijn voor horecalocatie In den Swarte Kat, toiletgebouw De Laetste Hoop en souvenirwinkel Dr. Charlatans Kwalyke Zaken. De muziek komt samen met bijzondere soundeffecten tot leven in het hele gebied. Het laatste nummer op dit album is de iconische vioolsolo. 

Lees onder het album hoe René Merkelbach de muziek van de attractie heeft ontwikkeld.

“De aanvraag voor de nieuwe muziek van Danse Macabre kwam begin 2023,” vertelt componist René Merkelbach. “In eerste instantie waren er plannen om de muziek uit het Spookslot te hergebruiken. Maar zo’n bijzonder gebied met een gloednieuwe attractie verdient natuurlijk een eigen unieke muziekversie.”

“Het verloop was de show was al bekend dus ik kon samen met Efteling-ontwerper Jeroen Verheij precies bepalen waar de muziek iets rustiger of juist opzwepender moest zijn. Ook wisten we hoeveel tijd we nodig hadden voor het instappen, de hoofdshow en het uitstappen. Om een juiste spanningsopbouw te creëren hebben we gedeeltes uit het originele complete muziekstuk gebruikt die je nog niet eerder in de Efteling kon horen. Niet alleen een puzzel naar de juiste balans, maar ook extra spannend omdat deze muziek echt voor eeuwig dé versie is.”

“Op basis van de muziek is daarna het lichtplan definitief gemaakt en zijn de bewegingen van de animatronics en de schijf geprogrammeerd. Na het opleveren van de muziek was er dus geen weg meer terug. Om het showverloop voor het hele ontwerpteam te verduidelijken, hielp het om het visueel te maken. Daarom heb ik voor de programmeurs een provisorisch storyboard gemaakt, waarin je de melodie hoort en in beeld ziet wat er op datzelfde moment in de attractie gebeurt. Handig dat ik daarvoor de prachtige illustraties van Jeroen kon gebruiken.”

“Het is ook een leerproces geweest voor alle partijen. Om de bewegingen van de dirigent iets minder houterig te maken, heeft mijn collega Marco Kuypers een video gemaakt waarin hij het muziekstuk zelf in grote bewegingen dirigeert. Met dit voorbeeld kon Garner Holt Productions aan de slag om de dirigent Joseph Charlatan nóg realistischer te laten bewegen. Mooi dat dat gelukt is!”

“We hebben de muziek opgenomen met het Ensemble Orchestral Mosan onder leiding van dirigent Jean-Pierre Haeck in Daft Music Studios in België. Het was met 75 musici het grootste orkest dat we ooit voor de Efteling hebben opgenomen. Dat hebben we in drie delen gedaan zodat we tijdens het mixen in de attractie de vrijheid zouden hebben om bijvoorbeeld soms alle 50 strijkers harder te zetten, en op andere momenten bijvoorbeeld de blazers. Dat gaf veel mogelijkheden. De prachtige klanken van de viool (Ben Mathot), cello (Jacqueline Hamelink) en harp (Valérie Rijckmans) zijn in de Audiocult-studio opgenomen in Kaatsheuvel.”

“De zang van het gemengde koor, Capella Brabant onder leiding van dirigent Marc Versteeg, dat je in de hoofdshow hoort is opgenomen in Studio Artichoque in Tilburg. De mannen en vrouwen in koor maar ook apart van elkaar. Hierdoor werd het mogelijk om de zang van de mannen onderin, vlak bij de crypte te laten horen. Alsof ze je naar het kwaad willen lokken. De vrouwen, die voor het goede staan, hoor je juist boven in de attractie. Op een gegeven moment hoor je 'Vade Retro' (vertaald: ga terug). En daarmee wordt de vloek verbroken.”

“We hebben de muziek zelfs zo geprogrammeerd dat als je in de koorbank langs de pianist danst, er heel even meer nadruk ligt op het pianospel. Idem voor de harpiste en de triangelspelers. In welke koorbank je ook plaatsneemt, je hebt altijd een eigen audiobeleving van de show. Ook de geluidseffecten kunnen wisselen afhankelijk van waar je zit. Maar de klanken van de vallende instrumenten en de dreunende voetstappen van de monsterkat hoort iedereen. Hiervoor heeft iemand echt staan springen op de draaischijf! En voor het geluid van de instrumenten hebben we de reststukken van de echte instrumenten uit de attractie mee mogen nemen en in de studio een aantal keer laten vallen. Anouk Verdonk heeft met al deze verschillende opnames de juiste effecten gecreëerd.”

“Voor de majestueuze klanken van het orgel zijn we naar Den Bosch gegaan. De Sint-Jan was dé plek bij uitstek om de galmende klanken vast te leggen. We wilden een meedogenloze versie maken van de melodie, maar de eerste versie was te meedogenloos en fysiek gewoon niet uitvoerbaar. Omdat de toetsen van het ouderwetse klavier van het orgel van de Sint-Jan veel zwaarder zijn om te bespelen, moest Marco Kuypers de melodie van de Danse Macabre herschrijven. De vaste organist, Véronique van den Engh, heeft ook echt wel even moeten oefenen op het stuk. Om die typische warme akkoorden vast te kunnen leggen heeft Dennis Slot de melodie vanuit verschillende kanten opgenomen en daarna in de studio gemonteerd tot een mooi geheel.”

“Taveerne In den Swarte Kat ging al op 1 juli 2023 open, als eerste onderdeel van het Huyverwoud. Hiervoor componeerde ik drie verschillende muziekstukken ondersteund door extra geluidseffecten voor de verschillende locaties. Ieder met zijn eigen variatie op het veilige, maar ook onheilspellende gevoel van het Huyverwoud. Deze drie muziekstukken hoor je achter elkaar. Die afwisseling qua klanken is ook wel fijn voor de Efteling-medewerkers die in het Huyverwoud werken. In de rest van het buitengebied hoorde je eerst alleen losse geluidjes, rammelende kettingen en een muisje bijvoorbeeld. Om het gehele gebied dezelfde sfeer te geven is er toch voor gekozen om dezelfde melodie nu overal in het Huyverwoud te laten zweven.”

“In de kruysgang hoor je het gezang van de monniken. Maar dit is niet zomaar gezang, het is een tekst geïnspireerd op het oorspronkelijke gedicht van de Danse Macabre. De tekst is vertaald in het Latijn en hier heb ik een typisch Gregoriaanse melodie voor geschreven. Het Gregoriaans koor Schola Cantorum Oosterhout heeft het ingezongen. Heel knap gedaan en helemaal passend om te horen als je door de kruysgang loopt.”

“Iets verderop op het akelige kerkhof, weerklinken flarden van ijzige klanken van de instrumenten uit de graven. Hiervoor vroeg ik de muzikanten om de melodie zo vals mogelijk te spelen, maar dat was makkelijker gezegd dan gedaan! Vakmuzikanten spelen uit zichzelf eigenlijk altijd mooi, dus dat was nog een hele uitdaging voor ze!”

“Tijdens een van de eerste testen met Efteling-collega's zagen we een kans om de beleving te optimaliseren en het verhaal beter over te brengen. Daarom is nog in de laatste week voor de previewdagen voor abonnementhouders een vertelling opgenomen dat klinkt op het kerkhof. In de wachtreis laat ook het zwarte katje van zich horen en vlak voor je het grote abdijgebouw betreedt hoor je de eerste tekenen van de monsterkat. Je verwacht misschien dat we hiervoor een muziekbibliotheek hebben gebruikt, maar niets is minder waar. Om tot het perfecte geluid voor de monsterkat te komen hebben we het typische keelgeluid van een Efteling-collega in allerlei varianten opgenomen. Er is heel wat afgelachen tijdens die opname!”

De muziek van Danse Macabre is niet eenvoudig om te spelen. Om iedereen de kans te geven de melodie te spelen is er bladmuziek gemaakt van het meest iconische deel voor beginners en gevorderden.

Download de muziek:

• Voor beginners
• Makkelijk
• Voor gevorderden