De geschiedenis van de Efteling
Wist je dat de Efteling begon als sportpark, dat Holle Bolle Gijs pas in 1959 zijn intrede deed in het attractiepark en dat in 2015 dive coaster Baron 1898 werd geopend? Hier lees je alles wat je wilt weten over de historie van de Efteling.
1933: de geboorte van een idee
Kapelaan Rietra en Pastoor De Klijn komen in 1933 met het plan om een sportpark aan te leggen ten zuiden van Kaatsheuvel. Met dit idee werd de basis voor de Efteling geboren. Twee jaar later opent op 19 mei 1935 R.K. Sport- en Wandelpark met een hoofdvoetbalveld, twee oefenvelden en een speelweide. Een jaar later komt er naast het sportpark ook een speeltuin met onder andere een draaimolen, een hoge glijbaan, een kabelbaan en een echte ponybaan. In de jaren die volgen blijft het sportpark uitbreiden voor de belangrijke tentoonstelling De Schoen in 1949.
1950: Stichting Natuurpark de Efteling
In 1950 wordt Stichting Natuurpark de Efteling opgericht met als doel de lichamelijke ontwikkeling en ontspanning van de inwoners van Loon op Zand te bevorderen. Ook de aandacht voor het ‘tourisme’ speelt mee. Stichtingsvoorzitter en burgemeester Reinier van der Heijden neemt drs. H. Peeters Weem aan als eerste directeur. Op 11 mei 1951 wordt het voormalige sportpark uitgebreid met een vijver, parkeervelden, sportvelden, een theehuis en nieuwe speeltoestellen. Zo’n 50.000 bezoekers passeren de poort van 65 hectare natuur.
Om in de toekomst meer publiek te trekken wordt een ‘driedimensionaal Sprookjesbos met veel beweging’ uitgewerkt in samenwerking met cineast Peter Reijnders. Die haalt kunstenaar en illustrator Anton Pieck over om dat Sprookjesbos te ontwerpen. Anton Pieck maakt ca. 1500 schetsen en tekeningen voor het Sprookjesbos. Peter Reijnders brengt de sprookjes tot leven met techniek. Zo worden burgemeester Van der Heijden, Peter Reijnders en Anton Pieck de grondleggers van de Efteling.
1952: opening Sprookjesbos
Op 31 mei 1952 opent Stichting Natuurpark de Efteling het Sprookjesbos: een wonderlijke plek vol sprookjes, sagen en legenden. Bekende, maar ook nieuwe verhalen die uitnodigen om te ontdekken en te beleven. Verhalen die voor ontspanning zorgen en - misschien nog wel belangrijker - ook voor verbinding. De sprookjes van het eerste uur zijn: Doornroosje, Sneeuwwitje, De Kikkerkoning, De Magische Klok, De Chinese Nachtegaal, Het stoute Prinsesje, De zes Dienaren, Het Kabouterdorp, Vrouw Holle en Kleine Boodschap. Er komen 222.941 bezoekers die 80 cent (€ 0,36) voor een toegangskaartje betalen.
In de jaren die volgen wordt het park uitgebreid met een café-restaurant, een zwembad, een roei- en kanovijver en enkele nieuwe Sprookjesbosbewoners zoals de slapende kok en de schildwacht bij Doornroosje, Hans en Grietje. In 1953 zien 411.671 bezoekers De rode Schoentjes voor het eerst dansen en slechts drie jaar later, met de komst van de Stoomcarrousel in 1956, loopt het bezoekersaantal op tot 700.000.
1959: Holle Bolle Gijs
De vriendelijke schrokop Holle Bolle Gijs doet in 1959 zijn intrede. Gijs als papierverslindende attractie krijgt wereldfaam. Even later doen ook Roodkapje en De Indische Waterlelies hun intrede in het Sprookjesbos. De eerste stoomtrein met locomotief Aagje rijdt vanaf 1969 door het park. In 1971 maken bezoekers kennis met het Diorama, een driedimensionale ‘Pieckeriaanse’ miniatuurwereld.
1972: internationale onderscheiding
De Efteling ontvangt in 1972 de Pomme d’Or, de eerste grote internationale onderscheiding, voor haar opzet, originaliteit en recreatieve functie. In een vleugel aan de Stoomcarrousel ziet het publiek voorstellingen in het Victoriaans Theater. Het jaar erna worden De Wolf en de Zeven Geitjes nieuwe bewoners van het Sprookjesbos en in 1974 komt stoomlocomotief Moortje erbij.
1978: méér dan een Sprookjesbos
Het park wil méér zijn dan Sprookjesbos alleen. Het Spookslot opent krakend de zware deuren in 1978. Het recordaantal bezoekers van 1.449.078 wordt genoteerd en de 25-miljoenste bezoeker vanaf het ontstaan van de Efteling verwelkomd. De stalen achtbaan Python blijkt vanaf de eerste dag in 1981 een doorslaand succes. Ook kiezen de veertig bootjes van de Gondoletta het ruime sop en in de Game Gallery kunnen bezoekers allerlei spelletjes spelen. Het jaar erna wordt de spanning nog meer uitgebreid met de schipschommel De Halve Maen. Meer dan 2.000.000 bezoekers proberen in de wildwaterbaan Piraña het pak droog te houden vanaf 1983.
1984: uitbreiding attracties
Het park is inmiddels meer dan alleen een sportpark en een Sprookjesbos. Er wordt flink gebouwd aan nieuwe grote attracties zoals Carnaval Festival, koggemolen Polka Marina en de Oude Tufferbaan in 1984. Het jaar erna opent de ijselijk snelle Bobbaan en in 1986 ook Fata Morgana, ‘de verboden stad’. De Russische ruimtevaarttentoonstelling ‘Interkosmos’ geeft bezoekers in dit jaar ook de mogelijkheid echt maanzand te bekijken. Meer dan 300.000 tulpenbollen vormen een bloemenzee
van 50.000 m2 vanaf 1987 en bezoekers bekijken de Efteling vanuit de nieuwe Pagode, de vliegende Thaise tempel, vanaf 45 meter hoogte. Later worden ook Monsieur Cannibale en Het Volk van Laaf in de Efteling gevestigd. Vanaf 1989 is Pardoes dé charmante gastheer van de Efteling. In 1991 opent de houten achtbaan Pegasus, als aansluiting op het jaarthema ‘The Fifties’. In juli en augustus vormt het Groot Efteling Zomercircus een aparte attractie. De Efteling ontvangt dan haar 50-miljoenste bezoeker.
1992: 40-jarig bestaan en opening Efteling Hotel
De Efteling bestaat 40 jaar in 1992 en viert dat met een tentoonstelling en een expositie over Anton Pieck. Ook vindt de officiële opening van het Efteling Hotel plaats. In de zomer biedt het park de Zomer IJsshow: een tijdelijke kunstijsbaan van 300 m². Het park ontvangt de Applause Award. Het jaar erna opent de Droomvlucht haar deuren naar een feeërieke wereld.
1995: Efteling Golfpark
De achttien holes van het Efteling Golfpark worden officieel geopend. Voor de jongste bezoekers krijgt het park het Kleuterhof en het Avonturen Doolhof. De 100ste geboortedag van Anton Pieck resulteert in de eerste sprookjes-schrijfwedstrijd onder basisscholen in Nederland en Vlaanderen: de Efteling Anton Pieck Prijs.
1996: Huis van de Vijf Zintuigen
De spectaculaire en kenmerkende entree van de Efteling, het Huis van de Vijf Zintuigen, wordt de nieuwe toegangspoort. Ook wordt Villa Volta geopend. In Theater de Efteling staat een betoverende, eigen productie op de planken: de Sprookjesshow. Voor de eerste maal in de Efteling is ook de Zeven Mijls Zomer en de 60-miljoenste bezoeker wordt dit jaar feestelijk ontvangen. In 1998 wordt de achtbaan Vogel Rok geopend en het Sprookjesbos wordt in de jaren erna uitgebreid met onder andere De Reus & Klein Duimpje, Repelsteeltje en het kasteel van de stiefmoeder van Sneeuwwitje.
1999: Onderverdeling in vier rijken
In 1999 wordt een start gemaakt met de verdeling van het park in vier rijken: het Marerijk, het Reizenrijk, het Ruigrijk en het Anderrijk. Ook de Winter Efteling vindt voor het eerst plaats. Het jaar erna begroet Pardijntje, het vriendinnetje van gastheer Pardoes, de bezoekers in levende lijven. Vanaf 2001 begint het Efteling Theater serieuze vormen aan te nemen met internationale sterren in de spectaculaire ‘Efteling on Ice’- show die het hele seizoen wordt opgevoerd. De Efteling ontvangt voor deze productie een Big E-award. Vanaf dan zijn de shows en musicals niet meer te stoppen. In de loop van het jaar krijgt Raponsje een plekje in het Sprookjesbos.
2002: 50-jarig bestaan
De Efteling bestaat in 2002 50 jaar en viert dit met de attractie PandaDroom én het nieuwe Efteling Theater, waarin de Wonderlijke Efteling Show met magiër Hans Klok op de planken staat. Andere activiteiten zijn een jubileumtentoonstelling, een documentaire en het boek ‘Efteling, Kroniek van een Sprookje’ waarin de 50-jarige historie van de Efteling wordt verteld.
Twee jaar erna wordt het nieuwe Efteling Museum geopend en het Meisje met de Zwavelstokjes doet haar intrede in het Sprookjesbos als 25e sprookje.
2005: 200e geboortedag Hans Christian Andersen
De 200ste geboortedag van Hans Christian Andersen wordt wereldwijd gevierd. In de Efteling staat de Deense sprookjesschrijver in 2005 centraal. Het Efteling Hotel opent een suite die gewijd is aan de beroemde Deen en in het Efteling Museum is een expositie over de Efteling-sprookjes van Andersen te zien. Deze wordt het jaar erna opgevolgd door de nieuwe tentoonstelling ´25 jaar snelle attracties in het park´. Ook wordt de animatieserie ´Sprookjesboom´ uitgezonden op de Nederlandse en Belgische televisie.
2007: De Vliegende Hollander
Met het 55-jarig bestaan van de Efteling, wordt de spectaculaire nieuwe attractie De Vliegende Hollander geopend. Op 21 juli 2008 lanceert de Efteling haar eigen radiostation, Efteling Radio. In september vinden de eerste opnames plaats van de nieuwe tv-serie TiTaTovenaar en wordt de eerste steen gelegd van Efteling Bosrijk. Het jaar erna betrekt Assepoester haar huisje in het Sprookjesbos en viert Holle Bolle Gijs zijn 50e verjaardag met een tijdelijke expositie in het Efteling Museum.
2009: Efteling Bosrijk
Eind 2009 overnachten de eerste gasten in Efteling Bosrijk, een vakantiepark met huisjes in de natuur. Met de komst van het vakantiepark is de Efteling een korte vakantie bestemming geworden, inclusief een meerdaags parkbezoek. Rond dezelfde tijd opent in het Ruigrijk Station de Oost. Vanaf 2010 blijven de poorten van het attractiepark het hele jaar open. In de zomer opent de nieuwe houten racer-achtbaan Joris en de Draak en de Sprookjesboom gaat verhalen vertellen in het Sprookjesbos. Het jaar erna presenteert de Efteling de mysterieuze stad en parkshow Raveleijn. Vakantiepark Efteling Bosrijk won later, in 2013 en 2014, de prijs ‘beste bungalowpark van Nederland’, uitgereikt door Bungalowspecials, gebaseerd op de beoordelingen van vakantiegangers.
2012: 60-jarig bestaan
In 2012 start het 60-jarige bestaan van de Efteling met het eerste Oud & Nieuw feest in de Efteling. Pannenkoekenrestaurant Polles Keuken opent zijn deuren en op 31 mei is de wereldpremière van Aquanura, de grootste watershow van Europa. Ook het Zeven Pleinen Festijn vindt voor de eerste keer plaats dit jaar en het sprookje De Nieuwe Kleren van de Keizer laat zich zien in het Sprookjesbos.
2014: Samenwerking DJ Tiësto
Vanaf 1 april 2014 presenteert de Efteling een nieuwe Aquanura-watershow. Met De Tweede Efteling Symfonie krijgt de eerste show uit 2012 een fraai vervolg in samenwerking met DJ Tiësto. Daarnaast worden de eerste plannen voor dive coaster Baron 1898 rondgefluisterd.
2015: Baron 1898
Op 1 juli 2015 opent de vrije val-achtbaan Baron 1898 en opent snoepwinkel ‘De Verleiding’. In Efteling Bosrijk worden naast de extra Boshuysen en Dorpshuysen ook acht groepsaccommodaties gebouwd, de zogenaamde Boshoeves.
2016: Een nieuwe bewoner in het Sprookjesbos
In het Sprookjesbos wordt Pinokkio verwelkomd, die ook op de planken van het Efteling Theater schittert. In september start daar ook de Efteling sprookjesmusical De gelaarsde Kat.
2017: 65-jarig jubileum en vooruit kijken
De Efteling viert op 31 mei 2017 haar 65-jarig jubileum. Dit wordt groots gevierd met het nieuwe vakantiepark Efteling Loonsche Land en de opening van de grootste en duurste attractie in de Efteling ooit, Symbolica: Paleis der Fantasie. Dat jaar verwelkomt de Efteling voor het eerst meer dan vijf miljoen bezoekers.
Het jaar daarna staat de nieuwe theatershow CARO in het Efteling Theater. Dit visuele spektakel, vrijwel zonder gesproken tekst, sluit aan bij de ambitie om uit te groeien tot een internationale verblijfsbestemming. In september 2018 krijgt het bestemmingsplan ‘De Wereld van de Efteling 2030’ goedkeuring van de gemeente Loon op Zand. Hierin presenteert de Efteling o.a. haar plannen voor een uitbreiding van 8 ha aan de oostelijke kant van het park. Het bestemmingsplan zal een lange procedure doorlopen voordat het werkelijkheid kan worden.
Vlak vóór het decennium krijgt het Sprookjesbos het 30e sprookje. Bezoekers maken voor het eerst een vaartochtje op de rug van De zes Zwanen. In het nieuwe 4D Filmavontuur Fabula leert een jonge beer wijze levenslessen van Klaas Vaak. We nemen afscheid van de Bob en starten de bouw van de nieuwe familieachtbaan Max & Moritz.
2020 en 2021: Grote uitdagingen
De Corona pandemie in 2020 en 2021 stelt ook de Wereld van de Efteling voor grote uitdagingen. Het attractiepark sluit meerdere keren tijdelijk haar deuren. Als de situatie het tussentijds toelaat mag slechts een beperkt aantal gasten het park bezoeken met een vooraf gereserveerd tijdslot. Er volgen vele aanpassingen in het park en strikte maatregelen om de veiligheid van medewerkers en bezoekers te garanderen. De Efteling beleeft in 2020 het slechtste jaar ooit.
Maar er is ook positief nieuws. In juni 2020 opent de langverwachte, dubbele familieachtbaan Max & Moritz. Kinderen vanaf 1 meter groot maken met hun ouders een doldwaze rit in de zeepkisten van ‘Max’ of ‘Moritz’. De attractie is geïnspireerd op het bekende Duitse beeldverhaal over twee kwajongens die de bewoners van hun dorp tot wanhoop drijven met hun streken. In het najaar gaat de allernieuwste Aquanura show in première: Aquanura, met een zachte G. In deze nieuwe fonteinenshow worden de grootste hits van Guus Meeuwis afgewisseld met herkenbare Efteling-melodieën.
Naar aanleiding van een duidelijke focus op het attractiepark is het Efteling Golfpark sinds 1 januari 2021 overgedragen aan de Hollandsche Golfbaan Exploitatiemaatschappij en heet het voortaan ‘Golfpark De Loonsche Duynen’.
Na een lange sluiting in de winter van 2020/2021 heropent de Efteling op 19 mei 2021 weer de poorten. Op onze verjaardag kunnen kinderen met en zonder (zichtbare) beperking naar hartenlust samen spelen in het inclusieve Speelbos Nest!. De speeltoestellen zijn gemaakt van natuurlijke materialen en vormgegeven in het thema van de verschillende grote attracties uit het Ruigrijk. Nest! is na het vertrek van de koggenmolen Polka Marina een mooie toevoeging voor de jongste bezoekers van het attractiepark en een belangrijke volgende stap op het gebied van toegankelijkheid voor de Efteling. Niet veel later maken gasten kennis met De redders van Ruigrijk. Een inclusief sprookje waarin kinderen met een beperking de hoofdrol hebben, dat speciaal voor de Efteling werd geschreven door presentator en theatermaker Marc de Hond. De redders van Ruigrijk verschijnt als animatievideo, voorlees- en (tactiel) prentenboek.
In juni krijgt de Efteling definitief goedkeuring voor het bestemmingsplan ‘Wereld van de Efteling 2030’. Daarmee mogen de uitbreidingsplannen voor de toekomst worden uitgevoerd zoals in 2018 vastgesteld. Door de financiële gevolgen van het Coronavirus richt de aandacht zich voorlopig op activiteiten binnen de parkgrenzen.
Het Max & Moritzplein wordt op 4 december compleet met de opening van de nieuwe horecalocatie Bäckerei Krümel. Bezoekers kunnen ’s ochtends, ’s middags en ’s avonds terecht in de ambachtelijke bakkerij voor plaatgebak, plaatbrood en broodpizza’s.