Jeroen: “Toen duidelijk werd dat we afscheid gingen nemen van de Bobsleebaan, is besloten om ook het hele gebied er omheen gefaseerd aan te pakken. Eerst ontwikkelden we natuurlijk de nieuwe familieachtbaan Max & Moritz met de koekoeksklokkenwerkplaats van Frau Schmetterling, de moeder van de kwajongens. Daarna volgde al snel de ombouw van horecalocatie De Steenbok naar restaurant Frau Boltes Küche, waarvoor ik onder andere de schoorsteen met de hengelende Max en Moritz en de nieuwe terrasoverkapping in de vorm van een sfeervolle kippenschuur mocht ontwerpen.

Als laatste is de bouw van Bäckerei Krümel aan de beurt. Wanneer de bakkerij deze winter opent, is het Max & Moritz Plein echt af. Juist door het hele gebied te benutten, creëren we een eigen belevingswereld binnen de wereld van de Efteling. Alles op en rond het Max & Moritz Plein ademt dezelfde sfeer en zelfs de beplanting en bestrating spreekt dezelfde taal. Hierdoor lijkt het net of je in het bergdorpje bent beland, waar de kwajongens Max en Moritz met hun moeder Frau Schmetterling wonen. We noemen dat bij de Efteling ook wel een immersieve wereld.”

Jeroen: “Bäckerei Krümel is echt flink qua formaat. Gelukkig kreeg ik hulp bij het ontwerpen, onder andere van architectonisch ontwerper Koen Kennes, collega-ontwerper Robert-Jaap Jansen, Creatief conceptspecialist Horeca Frans Goenee en landschapsarchitect Ivo Südmeier. En zelfs van mijn vriendin: ik kreeg haar zo gek om vorig jaar zomer een roadtrip door Duitsland, Oostenrijk en Italië te maken, zodat ik onderweg ook nog wat bijzondere locaties kon bezoeken. Inspiratie opdoen in de landen zelf is toch anders dan vanaf een foto.

Natuurlijk was op dat moment al 90% van de bakkerij ontworpen, maar het was zeker fijn om bevestigd te zien dat ik het goede voor ogen had. En na die vakantie heb ik toch nog wel wat kleine details veranderd, zodat de bakkerij een nóg authentiekere uitstraling zou krijgen. Denk dan aan de vorm van de typische bloembakken en de locatie van de sneeuwbalken op het dak.”

De streken van de kwajongens Max en Moritz spelen natuurlijk ook een rol in de nieuwe bakkerij. Op de bakkerskar, buiten op het terras, zie je al dat de deugnieten hier ’s nachts hun sporen hebben achtergelaten. Meelzakken zijn omgevallen, plankjes hangen scheef en je ziet verschillende meelhandjes op de schoorsteen. Een laddertje verraadt dat de jongens via de schoorsteen naar boven zijn geklommen. Binnen zijn de meelhandjes meer roethandjes geworden,” lacht Jeroen. “De zesde streek in de verhalen van Max en Moritz is dat de deugnieten krakelingen proberen te stelen uit de bakkerij.

Maar ze worden betrapt en van schrik vallen ze in de bak met deeg, waarna de boze bakker broodmannetjes van ze bakt. Eenmaal warm uit de oven, weten de jongens zich een weg naar buiten te knagen. Ze zijn weer vrij om nog meer streken uit te halen! De overgebleven uitgevreten broodhuisjes heeft de bakker als een soort waarschuwing neergezet op de vide van de bakkerij. De vertelling van deze streek komt als rijm terug op de dienbladen in het restaurant. Wie straks goed rondkijkt in Bäckerei Krümel ontdekt nog meer grappige streken, waar Max en Moritz de hand in hebben gehad.”

De nieuwe bakkerij krijgt het uiterlijk van een nostalgisch Zuid-Duits chalet. De aanbouw, de oude houten graanopslag van bakker Krümel is getransformeerd tot een gezellig restaurant, met behoud van allerlei oude elementen. Bäckerei Krümel biedt straks plaats aan 125 gasten binnen in het restaurant en buiten op het plein kunnen nog eens 50 personen aan de verschillende picknicktafels zitten. Jeroen geeft ons alvast een kijkje in de bakkerij: “Op het Max & Moritz Plein kun je de koffie en de vers afgebakken producten al ruiken. Zo moet je haast wel naar binnen om al het lekkers zelf te aanschouwen.

Wanneer je de bakkerij binnenstapt, zie je ijverige bakkers de hele dag door de lekkerste zoete en hartige broodproducten als plaatgebak, vloerbrood en broodpizza’s bakken. De vers afgebakken producten worden prachtig uitgestald in de vitrines van de verkoopbalie. In de bakkerij kun je natuurlijk ook terecht voor verse sappen en echt goede koffie. Je rekent je aankopen af en kiest dan een plekje buiten op één van de terrassen of binnen in de gezellige oude graanschuur. Er zijn bartafels in verschillende hoogtes en tafeltjes en gezellige zithoeken met bankjes voor 4, 6 of 8 personen. Voor ieder wat wils dus. Leuk detail: de geschilderde ornamenten en alle decoraties en rekwisieten worden gemaakt in onze eigen werkplaats: het Gildehuis. Dat ambachtelijke maakt het altijd extra speciaal.”

Jeroen: “Eigenlijk wil ik niet te veel details al onthullen, kom vooral zelf kijken als de Bäckerei open is! Ik kan al wel kwijt dat de bakkers speciale bedrijfskleding krijgen. De sloven zijn anders van kleur dan in de rest van de Efteling en worden voorzien van mooi borduursel. Zowel in de bakkerij als in het restaurant zijn straks, naast de sporen van het nachtelijke bezoek van de kwajongens, diverse authentieke bakkersattributen te zien. Ook buiten kun je nog van alles ontdekken, wellicht zelfs een verdwaalde kip van Frau Bolte. Het verzinnen van zulke details is echt superleuk om te doen. Dan kan ik mijn fantasie helemaal de vrije loop laten. Wat bijzonder mooi wordt, is het smeedijzeren uithangbord op de schoorsteen. We hebben daar een mini-oventje bij gemaakt zodat het net lijkt of de bakker op het uithangbord een broodje in een oventje schuift.”

Jeroen: “Een project van deze omvang is geweldig om te ontwerpen en elke fase heeft haar eigen charmes. De ontwerpfase is bijzonder juist omdat je dan met meerdere mensen overlegt en samen gaat verzinnen hoe het er later uit komt te zien. In dit project is collega-ontwerper Robert-Jaap Jansen aanvankelijk gestart met het eerste concept voor de Bäckerei, maar heb ik al snel het stokje overgenomen om het geheel tot in detail verder uit te werken. Nu zitten we midden in de bouwfase. Heel gaaf, want elke dag zien we de Bäckerei letterlijk groeien.

Toen het houten geraamte omhoog gehesen werd, zag je ineens hoeveel volume het gebouw heeft in het landschap er omheen. De fase waarin we toewerken naar de opening kent weer eigen mooie dingen. De props en thematisering worden aangebracht, de tafels en zithoeken staan klaar, we gaan proefdraaien met de oven en starten met het vullen van de verkoopbalie. Maar pas als de eerste gasten smullen van de vers afgebakken lekkernijen van Bäckerei Krümel en volledig ondergedompeld worden in deze nieuwe sfeervolle omgeving, is het project voor mij echt afgerond. Dat is zo’n mooi moment!”

’s Morgens vroeg, voor dag en dauw,
is bakker Krümel druk in touw.
Hartige en zoete waar,
maakt hij hier met liefde klaar.

Max en Moritz, allebei,
lusten wel een lekkernij!
Maar… wie hier iets weg wil pakken,
die moet door de schoorsteen zakken.

Roetsj! Daar landen ze geheel,
in een kist wit bakkersmeel.
Kijk! wat zien ze daar voor dingen?
Op de plank staan krakelingen!

Doch… het tweetal valt gemeen,
in koekjesdeeg van top tot teen.
De boze bakker schuift ze rap,
in de oven, ’t is geen grap!

Maar knibbel, knabbel, als twee muisjes,
eten zij zich uit hun huisjes!
Bakker Krümel, zeer ontdaan
Ziet ze snel naar buiten gaan.

En de streken van die twee,
maakt men hier nog altijd mee…